1. यमुनोत्री कुंड:
उत्तराखंडमधील यमुनोत्री नदीजवळ बांधलेले यमुनादेवीचे मंदिर खूप प्रसिद्ध आहे. यमुनोत्रीला पोहोचल्यावर येथील मुख्य आकर्षण म्हणजे तप्तकुंड. यापैकी, सर्वात उष्ण पाण्याच्या स्रोत मंदिरापासून सुमारे 20 फूट अंतरावर आहे. केदारखंडमध्ये वर्णन केलेल्या ब्रह्मकुंडाचे नाव आता सूर्य कुंड आहे. या सूर्यकुंडाचे तापमान सुमारे 195 अंश फॅरेनहाइट आहे, जे गढवालच्या तप्त कुंडांपैकी सर्वात उष्ण आहे. यातून एक विशेष ध्वनी निर्माण होतो, ज्याला "ओम् ध्वनी" म्हणतात. या स्त्रोताला थोडी खोल जागा आहे. ज्यामध्ये बटाटे आणि तांदूळ पोटली बांधून टाकल्यावर शिजून जातात.
2. मणिकर्णाचे कुंड:
मणिकर्ण हे हिमाचल प्रदेश राज्यातील कुल्लू जिल्ह्यातील पार्वती खोऱ्यात बियास आणि पार्वती नद्यांच्या मध्ये वसलेले आहे. हे हिंदू आणि शीखांचे तीर्थक्षेत्र आहे. मणिकरण हे गरम पाण्याच्या झऱ्यांसाठीही प्रसिद्ध आहे. देश-विदेशातून लाखोंच्या संख्येने निसर्गप्रेमी पर्यटक येथे वारंवार येतात, विशेषत: त्वचारोग किंवा सांधेदुखीसारख्या आजारांनी त्रस्त झालेले पर्यटक आरोग्य आणि आनंद शोधण्यासाठी येथे येतात. येथे उपलब्ध असलेल्या गरम गंधकयुक्त पाण्यात काही दिवस आंघोळ केल्याने हे आजार बरे होतात, असा समज आहे. उकळत्या पाण्याचे हे झरे मणिकर्णाचे सर्वात आश्चर्यकारक आणि विशेष आकर्षण आहेत.
3. तुळशीश्याम कुंड:
तुलशीश्याम कुंड गुजरातमध्ये आहे. हे जुनागडपासून 65 किमी अंतरावर आहे. येथे तीन उष्ण झरे आहेत. तिन्ही ठिकाणी वेगवेगळ्या तापमानाचे पाणी राहते हे त्यांचे वैशिष्ट्य आहे. तुळशीश्याम कुंडाजवळ रुक्मणी देवीचे 700 वर्षे जुने मंदिर आहे.
4. अत्री जल कुंड:
ओडिशातील अत्री हे गंधकयुक्त गरम पाण्याच्या झऱ्यांसाठी प्रसिद्ध आहे. जलकुंड भुवनेश्वरपासून 42 किमी अंतरावर आहे. या तलावाचे पाण्याचे तापमान 55 अंश आहे. या तलावात आंघोळ केल्याने ताजेपणा जाणवतो आणि थकवा निघून जातो. याशिवाय अत्रीला गेलात तर तिथल्या हटकेश्वर मंदिरात जायला विसरू नका.
5. बकरेश्वर जलकुंड:
हे पश्चिम बंगालचे प्रसिद्ध तीर्थक्षेत्र आहे. पश्चिम बंगालच्या पर्यटन स्थळांमध्ये त्याची वेगळी ओळख आहे, कारण येथे गरम पाण्याचा तलाव आहे. देशाच्या कानाकोपऱ्यातून लोक येथे पवित्र तलावांमध्ये स्नान करण्यासाठी येतात. या तलावांमध्ये आंघोळ केल्याने अनेक आजार बरे होतात.
