लेखक: आर प्रा. एस. एस. मणी, वाईस प्रेसिडंट, इन्स्टिट्यूशनल डेव्हलोपमेंट आयटीएम ग्रुप ऑफ इन्स्टिट्यूशन्स
कोविडनंतरच्या परिस्थितीत असे दिसून येते कि ज्या विद्यार्थ्यांकडून उच्च शिक्षण घेण्याची इच्छा आहे अशा विद्यार्थ्यांसाठी आंतरराष्ट्रीय प्रवेश घेण्याची प्रक्रिया हळू होईल. यूएसए आणि यूके मधील बर्याच विद्यापीठांनी अद्याप त्यांच्या प्रवेश सुरू करण्याच्या प्रक्रियेचा काहीच तपशील जाहीर केलेला नाही. वास्तविक, सध्याच्या टर्मसाठी प्रवेश जाहीर केलेल्या दोनच देशांमध्ये ऑस्ट्रेलिया आणि न्यूझीलंड आहेत. अशा परिस्थितीत भारतीय विद्यार्थ्यांनी आपले शिक्षण भारतातच सुरू ठेवण्यास प्राधान्य देत आहेत.
हा खरं तर एक शहाणपणाचा निर्णय आहे कारण यामुळे आंतरराष्ट्रीय परिस्थिती जशी आहे तशी असून हि त्यामध्ये ब्रेक न घेता पुढील स्तरावरील अभ्यास चालू ठेवण्यास त्यांना मदत होईल. कोविड नंतर प्रवासावरील निर्बंध कधी कमी होतील आणि जे विद्यार्थी भारतातून आंतरराष्ट्रीय विद्यापीठांत प्रवेशाकरिता जातील तिथे कशाप्रकारे राहण्याची परिस्थिती उपलब्ध असेल याची कोणालाच खात्री नाहीये.
हे सत्य आहे की सुमारे १० वर्षांपूर्वीच भारतीय विद्यापीठे डिजिटल व्यासपीठाचा वापर सुरुवात केली आहे. परंतु विद्याशाखा आणि विद्यार्थी या दोन्ही प्लॅटफॉर्मचा वापर करण्याची तीव्रता मर्यादित होती. तथापि, भारतात तीन महिन्यांहून अधिक काळ लॉकडाऊनमुळे बहुतेक विद्यापीठांनी डिजिटलचा वापर अत्यंत व्यापक मार्गाने सुरू केला आहे. विद्यार्थ्यांना त्यांचे कार्य ऑनलाईन सादर करण्यासाठी प्रोत्साहित केले गेले आहे. अनेक विद्याशाखांनी त्यांच्या वायवा प्रक्रिया ऑनलाइन पूर्ण केल्या आहेत. पुढे बहुतेक प्राध्यापकांनी अभ्यासक्रमाचा उर्वरित भाग ऑनलाईन द्वारे पूर्ण केलेला असेल.
हे दोन्ही विद्याशाखांमध्ये आणि विद्यार्थ्यांमध्ये समान समज आहे की डिजिटल हा एक शिकण्याचा मार्ग आहे जो दोन्ही बाजूंना सर्वात सोयीस्कर वाटतो. कोविड १९ मुळे बर्याच पोर्टल व वेबसाइट्सनी एकत्र विद्यार्थी आणि संस्थांमधील कार्यकारी यांना विनामूल्य ऑनलाईन प्रक्रियेची सुविधा सुलभ करून दिली आहे आणि यामुळे त्यांना डिजिटल तंत्रांचा वापर करून शिकण्याचा मार्ग समजण्यास चांगली संधी मिळाली आहे. गुगल क्लासरूम, वेबएक्स झूम आणि इतर बर्याच प्लॅटफॉर्मचा वापर झपाट्याने वाढला आहे आणि आज कदाचित जीवनशैली म्हणून स्वीकारली जात आहे. पुढे असे दिसते की बर्याच संस्था वर्ग-आधारित शिक्षण आणि ऑनलाइन शिक्षणाचे मिश्रण वापरत राहतील कारण यामुळे लोकांना कोविडनंतरच्या परिस्थितीत स्थिर राहण्यास मदत होईल. एकतर, ते अद्याप बरेच अंतर आणि सुरक्षितता, काळजी घेतील ज्यामध्ये सामाजिक अंतर राखणे, मास्क वापरणे इत्यादी गोष्टींचा समावेश असेल.
व्यापक विचारसरणी असणार्या बर्याच कॉर्पोरेट्स कंपन्यांनी विद्यार्थ्यांना घरून काम करण्यास व ऑनलाइन जॉइन करण्यास परवानगी दिली आहे. खरं तर, त्यापैकी बर्याचजणांनी ऑनलाईन इंडक्शन प्रोग्राम देखील तयार केला आहे. जेणेकरून ३ महिन्यांचा प्रारंभिक कालावधी नवीन जॉइनर्सना संस्थेच्या संस्कृती पद्धती आणि धोरणांमध्ये परिचित करण्यासाठी वापरला जाऊ शकेल. वर नमूद केलेल्या काही प्लॅटफॉर्मचा उपयोग कणाऱ्याच बर्याच संघटनांनी हे प्रभावीपणे केले आहे आणि यामुळे त्यांना उच्च संबंधात आपले कोर्स पूर्ण केल्यावर अनेक कॅम्पस मध्ये सामील झालेल्या नवीन जॉइनर्सशी संबंध जोडण्यास सक्षम केले गेले आहे. अप्रत्यक्ष फायदा असा आहे की ही इंडक्शन प्रक्रिया एकदाच केली जाऊ शकते आणि कोणत्याही वेळी कोणत्याही वेळी संपूर्ण भारतभरातील लोकांना कव्हर केले जाऊ शकते. हे भरतीच्या प्रक्रियेदरम्यान टीम बिल्डिंगला देखील मदत करते आणि लोक एका वेळेस वेगवेगळ्या परिसरातील वेगवेगळ्या जॉइनर्सशी संवाद साधण्यास सक्षम असतात.
