हनुमान जन्मोत्सव वर्षातून दोनदा साजरा केला जातो. पहिला हिंदू कॅलेंडरनुसार चैत्र महिन्याच्या पौर्णिमे, दुसरा आश्विन कृष्ण चतुर्दशीला म्हणजेच नरक चतुर्दशीला.
याशिवाय तामिळनाडू आणि केरळमध्ये मार्गशीर्ष महिन्याच्या अमावास्येला आणि ओडिशामध्ये वैशाख महिन्यात हनुमान जन्मोत्सव साजरा केला जातो.
1. असे म्हणतात की हनुमानजींचा जन्म चैत्र पौर्णिमेला मेष लग्न, चित्रा नक्षत्रात मंगळवारी सकाळी 6.03 वाजता एका गुहेत झाला.
2. दुसर्‍या मान्यतेनुसार हनुमानजींचा जन्म मंगळवारी, आश्विन महिन्याच्या कृष्ण पक्षाच्या चतुर्दशीला, स्वाती नक्षत्रात आणि मेष राशीत झाला.
3. मान्यतेनुसार, एक तारीख वाढदिवस म्हणून साजरी केली जाते, तर दुसरी तारीख विजय अभिनंदन उत्सव म्हणून साजरी केली जाते.
4. चैत्र महिन्यातील पौर्णिमा तिथीच्या मान्यतेनुसार त्यांचा जन्म झाला. दुसऱ्या तिथीनुसार या दिवशी हनुमानजी सूर्याला फळ मानून भक्षण करण्यासाठी धावले होते, त्याच
दिवशी सूर्याला आपला घास बनवण्यासाठी राहुही आला होता, पण हनुमानजींना पाहून सूर्यदेवाने त्यांना दुसरा राहू समजला.
5. दुसर्‍या मान्यतेनुसार, माता सीतेने हनुमानजींची भक्ती आणि समर्पण पाहून त्यांना अमरत्वाचे वरदान दिले. हा दिवस नरक चतुर्दशीचा दिवस होता.
6. तथापि, बहुतेक ठिकाणी हनुमानजींचा जन्म चैत्र महिन्यातील पौर्णिमेला झाला असे मानले जाते. हनुमानजींच्या आईचे नाव अंजनी आणि वडिलांचे नाव केसरी होते.
त्याला पवनपुत्र आणि शंकरसुवन असेही म्हणतात. भगवान शिवाच्या सर्व रुद्रावतारांमध्ये तो सर्वात शक्तिशाली आणि बुद्धिमान मानले जातात.
