World Hemophilia Day 2023 : जागतिक हिमोफिलिया दिन केव्हा आणि कसा साजरा करायचा जाणून घ्या

सामान्य दुखापत झाल्यास, प्रथमोपचाराने रक्तस्त्राव होण्याची प्रक्रिया थांबते, परंतु बर्याच लोकांच्या बाबतीत असे होत नाही, याचा अर्थ त्यांचा रक्तस्त्राव थांबत नाही, तर हे खरोखर हिमोफिलियाच्या समस्येमुळे होते. जी एक गंभीर समस्या आहे आणि बहुतेक पुरुषांमध्ये दिसून येते.जागतिक हिमोफिलिया दिवस दरवर्षी 17 एप्रिल रोजी साजरा केला जाणारा जागतिक हिमोफिलिया दिवस कधी आणि कसा सुरू झाला,जाणून घेऊ या.

जागतिक हिमोफिलिया दिनाचा  इतिहास

जागतिक हिमोफिलिया दिन 17 एप्रिल 1989 रोजी जागतिक हिमोफिलिया महासंघाने सुरू केला. वर्ल्ड फेडरेशन ऑफ हिमोफिलिया (WFH) चे संस्थापक फ्रँक श्नबेल यांचा वाढदिवस साजरा करण्यासाठी हे निवडले गेले. हा रोग 10 व्या शतकात शोधला गेला, जेव्हा लोकांनी हा रोग गंभीरपणे घेण्यास सुरुवात केली. त्याकाळी हा आजार अबुलकेसिस या नावाने ओळखला जात असे. आणि बहुतेक हा रोग युरोपियन राजघराण्यांमध्ये झाला आणि एस्पिरिनने उपचार केले गेले ज्यामुळे रक्त पातळ झाले आणि परिस्थिती आणखी बिघडली. त्यानंतर, 1803 मध्ये, फिलाडेल्फियाच्या डॉ. जॉन कॉनराड ओट्टो यांनी "ब्लीडर्स" म्हटल्या जाणार्‍या लोकांचा अभ्यास करण्यास सुरुवात केली आणि असे मानले की हा त्यांच्या मातांकडून त्यांच्या मुलांना होणारा आनुवंशिक आजार आहे. 

मुख्य कारण

सामान्य स्थितीत, रक्तातील एक विशेष प्रकारचे प्रथिने कट किंवा दुखापत झाल्यानंतर लगेच सक्रिय होतात. यामुळे, अशा अपघातानंतर, रक्त गोठण्याची प्रक्रिया सुरू होते आणि थोड्याच वेळात रक्त प्रवाह थांबतो. जेव्हा एखाद्या व्यक्तीच्या शरीरात काही अनुवांशिक कारणास्तव या घटकाची कमतरता असते, तेव्हा त्याच स्थितीला हिमोफिलिया म्हणतात आणि रक्त प्रवाह थांबवणे खूप कठीण होते.

हिमोफिलिया हा एक अनुवांशिक रोग आहे, जो सहसा पुरुषांमध्ये होतो. गंभीर हिमोफिलिया प्राणघातक असू शकते. या आजारात दुखापत किंवा इंजेक्शन, शस्त्रक्रिया किंवा दात काढताना सतत रक्तस्त्राव होत असल्याने रुग्णाचा जीवही जाऊ शकतो. 

या आजाराबाबत जागरूकता वाढत आहे. उपचारही स्वस्त झाले आहेत. रक्त गोठण्यास मदत करणारे घटक, जे पूर्वी महाग असत, ते आता सरकारी रुग्णालयांमध्ये मोफत उपलब्ध आहेत.

हिमोफिलिया सामान्यतः दोन प्रकारात दिसून येतो - हिमोफिलिया ए आणि हिमोफिलिया बी.

5,000 पैकी एकाला हिमोफिलिया A आहे, तर 20,000 पैकी एकाला हिमोफिलिया बी आहे.

A मध्ये क्लॉटिंग फॅक्टर VIII ची कमतरता आहे, तर B मध्ये क्लॉटिंग फॅक्टर IX मध्ये कमतरता आहे.

घटकांची कमतरता जितकी जास्त तितकी तीव्र हिमोफिलिया. एकापेक्षा कमी घटक असलेला हिमोफिलिया अत्यंत गंभीर मानला जातो.

घटक 1 ते 5 ची कमतरता मध्यम मानली जाते.

क्लोटिंग फॅक्टर नसल्यामुळे रक्त गोठणे थांबते.

रक्तस्त्राव रोखण्यासाठी गोठण्याचे घटक वेगळे द्यावे लागतात. या प्रक्रियेत इंजेक्शनद्वारे रुग्णाला क्लॉटिंग फॅक्टर दिला जातो.

जर रक्त वाहत असेल तर पाच घटकांपेक्षा कमी दिल्यास रक्त प्रवाह कमी होऊ शकतो.

शरीरात फॅक्टर देऊन अँटीबॉडी तयार होते.

लक्षणे- 

रुग्णाला असह्य वेदना होऊ शकते. त्याला वारंवार उलट्या होतात.

कुटुंबात या आजाराचा इतिहास असल्यास पती-पत्नीने मुलाच्या जन्मापूर्वी हिमोफिलिया चाचणी करून घ्यावी.

उपचार- 

आता रुग्णाची प्रोफाइल तयार केली जात आहे. त्यामुळे उपचार सोपे झाले आहेत.

हेमोफिलिया कोणत्या स्तरावर आहे हे प्रोफाइलवरून कळते, त्यानंतर त्यानुसार घटक दिले जातात.

आता औषध कॅप्सूलच्या स्वरूपात आहे, जे आठवड्यातून एकदा घ्यावे लागते. हे घटक हळूहळू रक्तामध्ये सोडते.

Edited By - Priya Dixit