जवळजवळ सर्व देशांमध्ये आपत्कालीन परिस्थितीत व्यक्ती आणि वाहनांना मार्ग देण्याचे नियम आहेत. अग्निशमन दल, रुग्णवाहिका यांसारखी वाहने पाहून सर्वजण मार्गस्थ होतात. राजकारण्यांच्या ताफ्यातही मार्ग मोकळा करण्याचा प्रोटोकॉल असतो. पण मार्ग देण्याबद्दल हिंदू धर्मग्रंथ काय सांगतात हे तुम्हाला माहिती आहे का? कदाचित नाही! चला तर मग आज आम्ही तुम्हाला त्या 8 लोकांबद्दल सांगत आहोत, ज्यांच्या समोरून त्यांना मार्ग देण्याचे नियम भविष्यपुराणासह अनेक शास्त्रांमध्ये सांगण्यात आले आहेत.
मार्ग देण्यासाठी शास्त्रात दिलेले नियम
पंडित रामचंद्र जोशी यांच्या मते, धर्म, उपासना-कर्म आणि दैनंदिन नियमांव्यतिरिक्त, मानवाची कर्तव्ये आणि जबाबदाऱ्यांची माहितीही हिंदू धर्मग्रंथांमध्ये आढळते. या कर्तव्यांमध्ये, एक कर्तव्य मार्ग देणे देखील आहे. भविष्य पुराणासह अनेक ग्रंथांमध्ये याचा उल्लेख आहे. यापैकी भविष्य पुराणात असे लिहिले आहे की ‘चक्रिणो दशमीस्थस्य रोगिणो भारिण: स्त्रियां:’म्हणजे रथावर स्वार झालेले लोक मार्गाने जात असताना दिसले तर त्यांना मार्ग द्यावा. जर तुम्ही खूप वयस्कर, आजारी आणि जड व्यक्ती भेटलात, म्हणजे वजन वाहून नेणारी व्यक्ती तुम्हाला भेटली तर तुम्ही त्यांच्या मार्गापासून दूर जावे. याशिवाय स्त्रिया, पदवीधर (ज्याचे लग्न झाले आहे), राजा आणि वर म्हणजेच नवरदेव हे समोरून आले तर त्यांनाही आधी रस्ता द्यावा.
राजा आणि पदवीधर सर्वात आदरणीय
पंडित जोशींच्या मते भविष्य पुराणात असाही उल्लेख आहे की जर रथावर स्वार, वृद्ध, आजारी, वजनदार, स्त्री, पदवीधर, राजा आणि वऱ्हाडी एकत्र दिसले तर कोणाला आधी मार्ग द्यावा? या संदर्भात ब्रह्मपर्वात पुढे लिहिले आहे की ‘एषां समागमं तात पूज्यौ स्नातकपार्थिवौ. आभ्यां समागमे राजन स्नातको नृपमानभाक अर्थात या सर्वांमध्ये पदवीधर व राजा यांना अधिक महत्त्व दिले पाहिजे. या दोघांपैकी पदवीधराला विशेष महत्त्व द्यायला हवे.
Edited by : Smita Joshi
