Scientific method of Aarti: श्रावण महिन्यात शिव मंदिरे आणि प्रत्येक घरात शिव आरतीचा आवाज ऐकू येतो. अनेक ठिकाणी रुद्राभिषेकानंतर आरती केली जाते. पण, मनात अनेकदा एक प्रश्न येतो की आरती करताना हात कोणत्या क्रमाने फिरवावेत? काही योग्य मार्ग आहे का? कलियुगात कोणत्याही देवतेची आरती करताना फक्त दिवा फिरवणे पुरेसे नाही, तर त्यामागे एक खोल आध्यात्मिक विज्ञान लपलेले आहे.
आरती म्हणजे देवासमोर तुमची ऊर्जा समर्पित करणे आणि त्याचे तेज तुमच्या आत आकर्षित करणे. जेव्हा तुम्ही थाल फिरवता तेव्हा ती केवळ एक परंपरा नाही, तर शरीराच्या तीन प्रमुख चक्रांना - अज्ञ, हृदय आणि नाभी चक्राला ऊर्जा देण्याची एक पद्धत आहे.
आरती करण्याची योग्य पद्धत: जेव्हा जेव्हा तुम्हाला कोणत्याही देवाची, मग ती शिव असो, विष्णू असो किंवा गणेश असो, आरती करण्याची संधी मिळेल तेव्हा अशा प्रकारे आरती करा...
आरती थाळ हातात धरा.
प्रभूच्या तीन चक्रांवर लक्ष केंद्रित करा.
जर तुम्ही शंकराची आरती करत असाल तर आज्ञा चक्रावर (भुवया मध्यभागी) लक्ष केंद्रित करा.
विष्णूची आरती करताना, हृदय चक्रावर लक्ष केंद्रित करा.
गणेशाची आरती करताना, नाभी चक्रावर लक्ष केंद्रित करा.
काही क्षणांसाठी थाळ स्थिर ठेवा.
उजव्या हाताने या क्रमाने थाळ फिरवा.
शंकरासाठी, आज्ञा चक्रापासून सुरुवात करा आणि नंतर ते हृदय चक्र, नाभी चक्र आणि नंतर पुन्हा अज्ञ चक्राकडे घ्या.
विष्णूसाठी, हृदय चक्रापासून सुरुवात करा आणि नंतर ते नाभी चक्र, अज्ञ चक्र आणि नंतर हृदय चक्राकडे परत आणा.
गणेशासाठी, नाभी चक्रापासून सुरुवात करा आणि नंतर ते हृदय चक्र, अज्ञ चक्र आणि नंतर नाभी चक्राकडे परत आणा.
जेव्हा या क्रमाने थाल फिरवला जातो तेव्हा थालच्या हालचालीने हातात 'ॐ' (ओंकार) चा आकार तयार होतो. आरती करताना थालासह 'ॐ' चा आकार तयार होतो तेव्हा त्यामुळे तिन्ही चक्रांमध्ये उर्जेचा प्रवाह होतो. ही केवळ देवाची भक्तीच नाही तर आध्यात्मिक आणि शारीरिक उर्जेची जागृती देखील आहे.
शास्त्रांमधील संकेत: शिव महापुराण (रुद्र संहिता) असेही नमूद करते की आरती वर्तुळाच्या स्वरूपात असावी, जेणेकरून उर्जेचा वर्तुळाकार प्रवाह कायम राहील. स्कंद पुराणात म्हटले आहे: 'आरत्य च प्रदक्षिणा देवा तन्मयः स्याद् भावेद ध्रुवम्.' म्हणजेच, आरती करताना फिरणे (वर्तुळाकार) मनाला देवतेमध्ये स्थिर करते आणि भक्ताच्या आत देवत्व अवतरते. म्हणून, श्रावण महिन्यात शिव आराधना किंवा कोणत्याही देवतेची आरती करताना हातांच्या हालचालीचे शास्त्र समजून घ्या. केवळ थाळ फिरवणे नव्हे तर चक्रांना ऊर्जा देणे हीच खरी आरती आहे.
(हे लेखकाचे वैयक्तिक विचार आहेत, वेबदुनिया त्यांच्याशी सहमत असेलच असे नाही)
Edited By - Priya Dixit
