हिंदू धर्मातील सर्व तिथींमध्ये एकादशी तिथी सर्वात महत्त्वाची मानली जाते. प्रत्येक महिन्याच्या कृष्ण आणि शुक्ल पक्षातील एकादशी तिथीला व्रत करण्याचा नियम आहे. एकादशी तिथीला भगवान विष्णूची पूजा करून व्रत केल्यास भक्तांना सर्व पापांपासून मुक्ती मिळते असे शास्त्रात सांगितले आहे. हिंदू कॅलेंडरनुसार फाल्गुन महिन्यातील कृष्ण पक्षातील एकादशीला पापमोचनी एकादशी म्हणतात. हे व्रत यंदा 18 मार्च 2203, शनिवार रोजी पाळले जाणार आहे.
शास्त्रात सांगितले आहे की, जाणूनबुजून किंवा नकळत माणूस असे काही पाप करतो, ज्याची शिक्षा त्याला या जन्मात आणि पुढील जन्मात भोगावी लागते. अशा परिस्थितीत ही पापे टाळण्यासाठी पापमोचनी एकादशीचे व्रत अत्यंत महत्त्वाचे मानले जाते. पापमोचनी एकादशी व्रताचे महत्त्व आणि त्याचे नियम जाणून घेऊया.
पापमोचनी एकादशी व्रत महत्व
धार्मिक ग्रंथ आणि पुराणात सांगितले आहे की एकादशीचे व्रत केल्याने माणसाचे सर्व दुःख दूर होतात. दुसरीकडे पापमोचनी एकादशीचे व्रत केल्याने साधकाची नकळत झालेल्या चुकांपासून मुक्तता होते आणि त्याला सहस्त्र गोदान म्हणजेच एक हजार गोदानाचे पुण्य मिळते. ज्याप्रमाणे भगवान श्रीरामांनी रावणाचा वध केल्यानंतर ब्रह्मदेवाचा वध केल्याचा आरोप होता आणि या दोषातून मुक्त होण्यासाठी त्यांनी कपालमोचन तीर्थात स्नान आणि तप केले होते. त्याचप्रमाणे पापमोचनी एकादशीच्या दिवशी भगवान विष्णूची पूजा केल्याने सर्व प्रकारचे दोष दूर होतात.
पापमोचनी एकादशी व्रत नियम
पापांपासून मुक्ती मिळवण्यासाठी पापमोचनी एकादशीच्या दिवशी साधकाने निर्जल व्रत करावे, असे शास्त्रात सांगितले आहे. जर व्यक्तीचे आरोग्य चांगले नसेल तर तो फळ किंवा पाणी घेऊन उपवास करू शकतो. निर्जला व्रत ठेवण्यापूर्वी केवळ दशमी तिथीला सात्विक भोजन घ्यावे आणि एकादशी तिथीला विधिनुसार भगवान विष्णूची पूजा करावी. पापमोचनी एकादशीच्या दिवशी जागृत राहून भगवान विष्णूची आराधना केल्याने साधकाला या जन्मी तसेच मागील जन्मातील पापांपासून मुक्ती मिळते, असेही शास्त्रात सांगण्यात आले आहे.
