Holashtak 2025 होलिका दहनाच्या आधीच्या आठ दिवसांना होलाष्टक म्हणतात, जे अशुभ मानले जातात. या दिवसांत कोणतेही मंगल किंवा शुभ कार्य करण्यास मनाई आहे. पण २०२५ मध्ये होलाष्टक कधी सुरू होईल? आणि या काळात शुभ कार्ये का निषिद्ध आहेत? चला सविस्तर जाणून घ्या-
होळीचे नाव ऐकताच रंग, गुलाल आणि आनंदाने भरलेले दृश्य आपल्या डोळ्यासमोर येतात. हा सण प्रेम, आनंद आणि सौहार्दाचे प्रतीक आहे आणि वाईटावर चांगल्याच्या विजयाचा संदेश देतो. पण होळीच्या आधीचे आठ दिवस म्हणजेच होलाष्टक हे अत्यंत अशुभ मानले जातात. या काळात लग्न गृहप्रवेश किंवा इतर शुभ कार्यक्रम यासारखे कोणतेही शुभ कार्य करण्यास मनाई आहे.
होलाष्टक २०२५: होळीच्या तारखा, महत्त्व आणि सुरुवात
वैदिक पंचागानुसार होलाष्टक ७ मार्च, शुक्रवार रोजी सुरू होईल आणि १३ मार्च, गुरुवारी होलिका दहनाने संपेल. फाल्गुन महिन्याच्या पौर्णिमेला साजरा केला जाणारा होलिका दहन होलाष्टकाचा शेवट दर्शवितो.
होळीचा उत्सव होलाष्टकाची सुरुवात दर्शवितो आणि धुळेंडीपर्यंत चालू राहतो. या काळात सर्वत्र आनंद आणि उत्सवाचे वातावरण असते. या वेळेपासून होळी आणि होलिका दहनची तयारीही जोरात सुरू होते. हा सण प्रेम, उत्साह आणि रंगांनी भरलेला आनंद आहे.
होलाष्टक २०२५ शी संबंधित महत्त्वाच्या तारखा:
सुरुवात: ७ मार्च २०२५ (शुक्रवार)
कालबाह्यता: १३ मार्च २०२५ (गुरुवार)
मुख्य सण: होलिका दहन (१३ मार्च)
होलाष्टकाचे महत्त्व: या काळात शुभ कामे निषिद्ध मानली जातात, परंतु हा काळ भक्ती आणि आध्यात्मिक साधनासाठी सर्वोत्तम आहे. या शुभ प्रसंगी, होळीचा सण रंग, प्रेम आणि आनंदाने मोठ्या थाटामाटात साजरा केला जातो.
होलाष्टक चा अर्थ काय आहे?
होलाष्टक हा शब्द "होली" आणि "अष्टक" या दोन शब्दांपासून बनला आहे, ज्याचा अर्थ आठ आहे. हा काळ फाल्गुन महिन्यातील शुक्ल पक्षातील अष्टमी तिथीपासून पौर्णिमेपर्यंतचा असतो. या काळात होळीशी संबंधित धार्मिक विधी सुरू होतात. ग्रेगोरियन कॅलेंडरनुसार, हा काळ फेब्रुवारी-मार्चमध्ये येतो.
होलाष्टकाचे महत्त्व
हिंदू धर्मात होलाष्टकला विशेष स्थान आहे कारण ते होळीच्या आगमनाची घोषणा करते. या काळात सर्व शुभ आणि शुभ कार्ये निषिद्ध आहेत. तथापि यावेळी उर्जेचा प्रवाह जास्त असतो, ज्यामुळे ते ध्यान, मंत्रांचा जप आणि धार्मिक विधींसाठी आदर्श बनते. विशेषतः भगवान विष्णू आणि भगवान नरसिंह यांची पूजा अत्यंत फलदायी मानली जाते.
होलाष्टकमध्ये काय निषिद्ध आहे?
शास्त्रांनुसार होलाष्टकाच्या वेळी लग्न, गृहप्रवेश, मुंडन इत्यादी शुभ कार्ये करू नयेत. यावेळी केवळ धार्मिक कार्ये आणि आध्यात्मिक साधना यावर लक्ष केंद्रित केले पाहिजे.
होलाष्टकाचे आठ दिवस
होलाष्टकाचे आठ दिवस आणि ग्रहांचा प्रभाव
होलाष्टकादरम्यान, नऊ ग्रहांची विशेष ऊर्जा सक्रिय राहते. जर तुमच्या जन्मकुंडलीतील एखाद्या ग्रहाच्या अशुभ स्थितीमुळे तुमच्या जीवनात नकारात्मक परिणाम होत असतील, तर होलाष्टकाच्या वेळी ग्रहांची शांती केल्याने शुभ फळे लवकर मिळू शकतात. या काळातील प्रत्येक दिवस विशिष्ट ग्रहाला समर्पित असतो आणि त्या दिवशी संबंधित ग्रहाची शांती करणे फायदेशीर असते.
पहिला दिवस (अष्टमी - चंद्र): फाल्गुन शुक्ल अष्टमीला चंद्राची ऊर्जा सर्वाधिक असते. या दिवशी चंद्राला शांत करण्यासाठी उपाय करा.
दुसरा दिवस (नवमी - सूर्य): फाल्गुन शुक्ल नवमीला सूर्याची ऊर्जा प्रबळ असते. या दिवशी, सूर्य ग्रहाशी संबंधित शांती प्रक्रिया पाळा.
तिसरा दिवस (दशमी - शनि): फाल्गुन शुक्ल दशमीला, शनीची ऊर्जा त्याच्या शिखरावर असते. या दिवशी शनि ग्रहाच्या शांतीसाठी उपाय करा.
चौथा दिवस (एकादशी – शुक्र): फाल्गुन शुक्ल एकादशीला, शुक्र ग्रहाची ऊर्जा प्रभावी असते. या दिवशी शुक्र ग्रहाला शांत करण्यासाठी उपाय करा.
पाचवा दिवस (द्वादशी - गुरु): फाल्गुन शुक्ल द्वादशीला, गुरु ग्रहाची शक्ती सर्वोच्च असते. या दिवशी गुरुच्या शांतीसाठी उपाय करा.
सहावा दिवस (त्रयोदशी – बुध): फाल्गुन शुक्ल त्रयोदशीला, बुध ग्रहाची ऊर्जा प्रबळ असते. या दिवशी बुध ग्रहाला शांत करा.
सातवा दिवस (चतुर्दशी – मंगळ): फाल्गुन शुक्ल चतुर्दशीला मंगळाची ऊर्जा सर्वाधिक असते. या दिवशी मंगळ ग्रहाला शांत करण्यासाठी उपाय करा.
आठवा दिवस (पौर्णिमा - राहू-केतू): फाल्गुन शुक्ल पौर्णिमेला राहू आणि केतूची शक्ती प्रबळ असते. या दिवशी राहू आणि केतूला शांत केल्याने नकारात्मक प्रभाव कमी होऊ शकतो.
होलाष्टकाच्या वेळी ग्रहशांतीचे उपाय केल्याने जीवनात सकारात्मकता येते आणि ग्रहांचे आशीर्वाद मिळतात.
होलाष्टक काळात निषिद्ध क्रियाकलाप - काय करू नये?
होलाष्टक भारतातील अनेक राज्यांमध्ये मान्य केला जाते. होलाष्टक २०२५ च्या सुरुवातीपासूनच काही उपक्रमांवर बंदी घालण्यात आली आहे. हा निषिद्ध काळ होलाष्टक ते होलिका दहन पर्यंत असतो, ज्या दरम्यान शुभ आणि शुभ कार्ये निषिद्ध असतात.
होलाष्टक दरम्यान निषिद्ध क्रियाकलाप:
उपनयन संस्कार करू नये.
नामकरण समारंभ टाळावे.
कान टोचू नये.
लग्न करू नये.
गृहप्रवेश करू नये.
इमारत किंवा जमीन खरेदी करणे टाळा.
नवीन वाहन खरेदी करू नये.
नवीन व्यवसाय सुरू करू नये.
नोकरी बदलू नये.
कोणतेही नवीन काम सुरू करू नये.
थोडक्यात काय तर होलाष्टकाच्या काळात नवीन काम सुरू करणे अशुभ मानले जाते. म्हणून होलिका दहन नंतरचा काळ शुभ कार्यांसाठी सर्वोत्तम असेल.
होलाष्टक: शुभ कार्यांवर आणि त्याच्या श्रद्धांवर बंदी
फाल्गुन महिन्याच्या शुक्ल पक्षातील अष्टमी तिथीपासून होलाष्टक सुरू होते. या दिवशी होलिका दहनाच्या ठिकाणी दोन लाकडी काठ्या बसवल्या जातात. यापैकी पहिली काठी होलिकाचे प्रतीक आहे आणि दुसरी काठी प्रल्हादाचे प्रतीक आहे. त्यांना गंगाजलाने शुद्ध केले जाते आणि विधीनुसार त्यांची पूजा केली जाते. यानंतर शेणाच्या गोळ्या आणि लाकडाच्या काठ्यांभोवती ठेवल्या जातात, ज्यापासून होलिकाचे रूप तयार होते. शेवटी होलिकेभोवती गुलाल आणि पीठ घालून रंगीत रांगोळी काढली जाते. फाल्गुन पौर्णिमेच्या दिवशी होलिका दहन केले जाते आणि या दिवशी होईलाष्टक संपतो.
होलाष्टकाच्या वेळी शुभ कार्ये का निषिद्ध आहेत?
भक्त प्रल्हाद हा भगवान विष्णूचा अनन्य भक्त होता, परंतु त्याचे वडील हिरण्यकश्यप स्वतःला देव मानत होते आणि विष्णूभक्तीला विरोध करत होते. प्रल्हादला भक्तीपासून दूर करण्यासाठी त्याने फाल्गुन शुक्ल अष्टमीपासून पौर्णिमेपर्यंत त्याचा अतोनात छळ केला, परंतु त्याचा प्रल्हादवर काहीही परिणाम झाला नाही. शेवटी हिरण्यकशिपूने त्याची बहीण होलिकाला प्रल्हादला अग्नीत टाकण्यास सांगितले, कारण होलिकाला वरदान होते की अग्नी तिला जाळू शकत नाही. पण जेव्हा ती प्रल्हादासोबत अग्नीत बसली तेव्हा भगवान विष्णूच्या कृपेने प्रल्हाद सुखरूप बाहेर आला, तर होलिका जळून राख झाली. या कारणास्तव होलाष्टकाचे आठ दिवस अशुभ मानले जातात आणि या दिवसांत लग्न, गृहप्रवेश, मुंडन, नामकरण इत्यादी शुभ कामे करण्यास मनाई आहे.
