श्रीकृष्ण हे हिंदू धर्मातील देव आहेत. ते विष्णूंचा आठवा अवतार मानले गेले आहे. त्यांना कन्हैया, श्याम, गोपाळ, केशव, द्वारकेश किंवा द्वारकाधीश, वासुदेव इत्यादी नावांनीही ओळखले जाते. कृष्ण एक निःस्वार्थ कर्मयोगी, एक आदर्श तत्वज्ञानी, आणि दैवी संसाधनांसह महान होते. त्यांचा जन्म द्वापर युगात झाला. त्यांना या काळातील सर्वोत्तम पुरुष, युगपुरुष किंवा युगावतार म्हणून स्थान देण्यात आले आहे. कृष्णाचे समकालीन महर्षी वेदव्यास यांनी रचलेल्या श्रीमद भागवत आणि महाभारतात कृष्णाचे चरित्र सविस्तरपणे लिहिले आहे. भगवद्गीता हे कृष्ण आणि अर्जुन यांच्यातील संवाद आहे जी आजही जगभरात लोकप्रिय आहे. या उपदेशासाठी कृष्णाला जगत्गुरूंचा मान दिला जातो.
धार्मिक ग्रंथानुसार, श्रावण महिन्यातील कृष्ण पक्षातील अष्टमी तिथीला मथुरेत श्रीकृष्णाचा जन्म झाला. आख्यायिकेनुसार कंसने आपल्या वडील उग्रसेन राजाचे सिंहासन हिसकावून घेतले आणि त्यांना कैद केले आणि स्वतःला मथुरेचा राजा घोषित केले. कंसाला देवकी नावाची बहीण होती. देवकीवर त्यांचे खूप प्रेम होते. कंसने देवकीचे लग्न वासुदेवाशी लावले. पण तो देवकीला निरोप देत असताना देवकीचा आठवा मुलगा कंसाचा वध करेल अशी आकाशवाणी होती. आकाशवाणी ऐकून कंस घाबरला आणि त्याने देवकी व वसुदेवांना तुरुंगात टाकले. यानंतर क्रूर कंसाने देवकी आणि वसुदेवाच्या सात मुलांचा वध केला. पण जेव्हा देवकीचे आठवे अपत्य जन्माला येणार होते, तेव्हा आकाशात वीज चमकली. समजुतीनुसार मध्यरात्री 12 वाजता तुरुंगाचे सर्व कुलूप स्वतःहून तोडले गेले आणि तेथे देखरेख करणारे सर्व सैनिक गाढ झोपेत गेले. असे म्हणतात की त्या वेळी भगवान विष्णू प्रकट झाले आणि त्यांनी वसुदेव-देवकीला सांगितले की ते देवकीच्या पोटातून जन्म घेणार आहे. यानंतर त्यांनी स्वत:ला अवतारला गोकुळात नंद बाबा जवळ सोडून याला सांगितले आणि त्यांच्या घरी जन्माला आली कन्येला मथुरेत कंसाकडे सोपवून द्यावे असे सांगितले. यानंतर वसुदेवाने परमेश्वराने सांगितल्याप्रमाणे केले. त्यांनी कान्हाला नंदा बाबांकडे सोडले आणि गोकुळातून आणलेली मुलगी कंसाकडे सोपवली. नंदा आणि यशोदांनी श्रीकृष्णाचे संगोपन केले
लहानपणी कृष्णाने महान कार्य केले जे कोणत्याही सामान्य माणसाला शक्य नव्हते. त्याच्या जन्माच्या काही काळानंतर, त्यांनी कंसाने पाठवलेल्या राक्षसी पुतनाचा वध केला, त्यानंतर शाक्तसुर, त्रिनवर्त इ. राक्षसांचे वध केले. नंतर गोकुळ सोडून नंद गावी आल्यावर तेथेही त्यांनी अनेक लीला केल्या. ज्यात गोचरण लीला, गोवर्धन लीला, रास लीला इत्यादी प्रमुख आहेत. यानंतर श्रीकृष्णाने मथुरेत मामा कंसाचा वध केला. सौराष्ट्रात द्वारका शहराची स्थापना करून तेथे आपले राज्य स्थापले. पांडवांना मदत केली आणि विविध संकटांपासून त्यांचे रक्षण केले. महाभारताच्या युद्धात त्यांनी अर्जुनाच्या सारथीची भूमिका बजावली आणि रणांगणावरच त्याला उपदेश केला. 124 वर्षांच्या आयुष्यानंतर त्यांनी आपली लीला पूर्ण केली. त्याचा अवतार संपल्यानंतर लगेचच परीक्षिताच्या राज्याचा काळ येतो. कलियुगाची सुरुवात राजा परीक्षितच्या काळापासून झाली असे मानले जाते, जो अभिमन्यू आणि उत्तराचा पुत्र आणि अर्जुनाचा नातू होता.
