सिंदूर कशापासून बनवला जातो? बहुतेक लोकांना माहित आहे की सिंदूर हे पारा आणि चुना आणि हळदीच्या मिश्रणात मिसळून बनवले जाते, परंतु कदाचित तुम्हाला हे माहित नसेल की सिंदूरची एक वनस्पती देखील असते. हो, व्हर्मिलियन प्लांट नावाची एक वनस्पती आहे ज्याला इंग्रजीत कामिला ट्री किंवा कुमकुम ट्री असेही म्हणतात. या वनस्पतीला पाहून अनेकांना आश्चर्य वाटते कारण त्यापासून वाढणाऱ्या फळांमधून पावडर आणि द्रव स्वरूपात सिंदूरसारखा लाल रंग तयार होतो.
बरेच लोक त्याला लिक्विड लिपस्टिक ट्री असेही म्हणतात कारण त्यातून काढलेला लाल रंग नैसर्गिकरित्या तुमच्या ओठांना रंग देऊ शकतो. तर आज आपण सिंदूर वनस्पतीबद्दल काही माहिती जाणून घेऊया-
सिंदूर हे रोप प्रामुख्याने कुठे उगवले जाते?
सिंदूर हे वनस्पती दक्षिण अमेरिका आणि काही आशियाई देशांमध्ये पिकवले जाते आणि भारतात ते हिमाचल प्रदेश आणि महाराष्ट्राच्या काही भागात लावले जाते.
सिंदूर वनस्पती का खास आहे?
या वनस्पतीमुळे आपल्याला विविध सौंदर्यप्रसाधनांमध्ये वापरता येणारा लाल रंग तर मिळतोच, पण त्याचे औषधी मूल्यही आहे. या वनस्पतीचे वैज्ञानिक नाव सिंदुरी (Bixa orellana) आहे आणि असे मानले जाते की काही औषधे त्याच्या बिया आणि मुळांपासून बनवली जातात. तथापि, ते असेच खाऊ नये.
घरी सिंदूर कसे लावता येईल?
आता आम्ही तुम्हाला सिंदूर किती अद्भुत आहे हे सांगितले आहे, पण हे रोप कसे लावता येईल हे देखील सांगूया. हे लावण्याचे दोन मार्ग असू शकतात. ते बियाण्याच्या मदतीने लावता येते आणि दुसरे म्हणजे त्याचे तयार रोप कटिंग्जच्या मदतीने लावता येते. शेंदूर वनस्पती घरी सहजपणे वाढवता येत नाही कारण त्याला विशिष्ट हवामानाची आवश्यकता असते. जर तुम्ही जास्त पाणी किंवा खत दिले तर हे रोप मरेल आणि जर तुम्ही कमी दिले तर ते फळ देणार नाही.
त्याच्या वापराबद्दल बोलायचे झाले तर, ते लिपस्टिक, केसांचा रंग, नेलपॉलिश इत्यादी अनेक गोष्टींमध्ये वापरले जाते. तथापि, त्याच्या व्यावसायिक वापरांमध्ये लाल शाई बनवणे, रंगविण्यासाठी वापरणे, साबणासाठी वापरणे इत्यादींचा समावेश आहे. लाल रंग वापरता येईल तिथे ही वनस्पती वापरली जाऊ शकते.
एका झाडापासून किती फळे येतात?
सिंदूर हे झाड सहजासहजी दिसत नाही आणि एका झाडावर एका वेळी १-१.५ किलो सिंदूर फळे येऊ शकतात. त्याची किंमत देखील प्रति किलो ४०० रुपयांपेक्षा जास्त असू शकते. तथापि ज्या भागात ते आढळते तेथे त्याची किंमत कमी असू शकते. तसे या झाडाच्या फळातून निघणाऱ्या बियांचे सिंदूर बनवण्यासाठी देखील कुस्करले जाऊ शकते कारण ते पूर्णपणे नैसर्गिक आहे.
यापासून सिंदूर बनवून वापरता येईल का?
होय, यापासून सिंदूर बनवून वापरता येतो. बाजारात मिळणाऱ्या सिंदूरमध्ये पारा सल्फेट असतो जो त्वचा आणि केसांसाठी चांगला नाही. त्याऐवजी तुम्ही त्याच्या बिया बारीक करून नैसर्गिकरित्या सिंदूर बनवू शकता. त्याची ताजी फळे दळून द्रव सिंदूर सारख्या रंग म्हणून वापरली जाऊ शकतात.
तथापि तुम्ही हे लक्षात ठेवले पाहिजे की अनेक लोकांना औषधी वनस्पती आणि विशिष्ट प्रकारच्या वनस्पतींपासून ऍलर्जी असते, म्हणून तुम्ही ते सिंदूर म्हणून वापरण्यापूर्वी पॅच टेस्ट करणे आवश्यक आहे.
