जेव्हा एका चोराने राणी अहिल्याबाई होळकरांचा सोनेरी झूला चोरला

Maharani Ahilyabai Holkar: महाराणी अहिल्याबाई होळकर यांचा जन्म ३१ मे १७२५ रोजी महाराष्ट्रातील चांडी गावात झाला. यावेळी मध्य प्रदेश सरकार त्यांची ३०० वी जयंती साजरी करत आहे. १७३३ मध्ये अहिल्याबाईंचा खंडेरावांशी विवाह झाला. त्यावेळी अहिल्याबाई फक्त ८ वर्षांच्या होत्या. खंडेराव अहिल्याबाईंपेक्षा २ वर्षांनी मोठ्या होत्या. लग्नानंतर अहिल्याबाई महेश्वरला आल्या. १७४५ मध्ये त्यांना एक मुलगा मालेराव होळकर झाला आणि १७४८ मध्ये त्यांना एक मुलगी मुक्ताबाई झाली. १७५४ मध्ये अहिल्याबाईंच्या आयुष्यात अंधार पडला. एका युद्धादरम्यान त्यांचे पती खंडेराव शहीद झाले. त्यानंतर त्यांना राज्याचा ताबा घ्यावा लागला. अहिल्याबाई भगवान शिवाच्या महान भक्त होत्या. त्यांच्या जीवनाशी संबंधित अनेक कथा आहेत. त्यापैकी एक चोराची कथा आहे.

देवी अहिल्याबाई होळकर यांनी महेश्वरला आपली राजधानी बनवली, परंतु १८१८ च्या मंदसौर करारानंतर राजधानी इंदूरला हलवण्यात आली. आजही महेश्वरमध्ये भव्य किल्ला, महेश्वरचे सुंदर घाट, राजघराण्याशी संबंधित अनेक वस्तू, महेश्वरचा साडी उद्योग पाहायला मिळतो. देवी अहिल्याबाई संस्थान महेश्वरमध्ये देवांचा सोन्याचा झुला हे आकर्षणाचे मुख्य केंद्र होते. चोरांनी तेही सोडले नाही. हा झुला चोरीला गेला आणि दोन महिन्यांनंतर सापडला. या रहस्यमय चोरीबद्दल असे म्हटले जाते की चोरीला गेलेल्या सोन्याच्या झुल्याचे वजन खूप जास्त होते, परंतु जेव्हा ते नदीत सापडले तेव्हा त्याचे वजन कमी झाले होते.

कुलदेवता महेश्वरमध्ये विराजमान आहे

होळकर राजवंशातील कुलदेवता अजूनही महेश्वरच्या संस्थेत विराजमान आहे, जिथे दररोज पूजा केली जाते. देवी अहिल्याबाई संस्थान महेश्वरमधील सोन्याचा झूला राणी कृष्णाबाई (यशवंतराव होळकर यांच्या पहिल्या कारकिर्दीतील पत्नी - १७९८-१८११) यांनी बांधला होता, त्यावेळी त्या झूल्याची किंमत लाखो रुपये होती. असे म्हटले जाते की हा झूला बराच जड होता.

झूला कधी चोरीला गेला?

१६ डिसेंबर १९५५ च्या रात्री काही चोरांनी हा सोन्याचा झूला चोरला. याची बातमी पसरताच संपूर्ण परिसरात संताप निर्माण झाला. दोन महिन्यांनंतर पोलिसांना हा झूला सापडला. हा झूला दूधी नदीच्या नाल्यात सापडला. तथापि, या जप्तीबद्दल असेही म्हटले जाते की जप्त केलेल्या झूल्याचे वजन कमी होते, तर मूळ झूल्यामध्ये बरेच सोने होते. तथापि या दाव्याला कोणताही पुरावा नाही. असेही म्हटले जाते की सहसा सोन्याची कोणतीही वस्तू चोरीला गेल्यानंतर त्याच स्वरूपात क्वचितच आढळते. म्हणूनच याला झूल्याची रहस्यमय चोरी म्हणतात.

असे ही म्टले जाते की चोर जेव्हा ते सोन्याचा झूला घेऊन जाऊ लागले तेव्हा त्यांच्या डोळ्यांत अंधार पडला. त्यांना वाटले की कोणीतरी दैवी शक्ती त्यांचा पाठलाग करत आहे. मग चोरांनी महेश्वरच्या सीमेवर सोन्याचा झूला जमिनीत गाडला आणि पळून गेले. त्यानंतर काही दिवसांनी चोरांना पकडण्यात आले आणि त्यांच्या माहितीनंतर जमिनीतून झूला बाहेर काढण्यात आला. या चोरीच्या घटनेत झूला खराब झाला. त्यानंतर त्या परिसरात राहणाऱ्या नाशिकच्या कारागिरांनी जुना झूला वितळवून राज्य सैनिकांच्या देखरेखीखाली एक नवीन झूला तयार केला.

महेश्वरला परत आणले

सोन्याचा झूला मिळाल्यानंतर, मे १९६२ मध्ये तो त्याच्या पूर्वीच्या जागी रीतसर स्थापित करण्यात आला. हा सोन्याचा झूला महाराणी उषा देवी यांनी एका खास वाहनातून महेश्वरला आणला होता. सोन्याचा झूला आल्यावर तत्कालीन नगरपालिकेचे अध्यक्ष तुकाराम जी आमगा आणि देवी अहिल्या संस्थानचे प्रमुख एम.एम. जगदाळे यांनी त्यांचे स्वागत केले. अहिल्या जन्मोत्सवानिमित्त महाराणी उषा देवी यांनी आपल्या कमळाच्या हातांनी संस्थेत सोन्याचा झूला पुन्हा बसवला होता.

सुरक्षेचे उपाय देखील करण्यात आले होते

सोन्याचा झूला एकदा चोरीला गेल्यानंतर, संस्थेने त्याचा २.५ लाख रुपयांचा विमा काढला. विमा अधिकाऱ्यांनी सोन्याचा झूला पाहिला आणि झूला अतिशय सुरक्षित ठेवण्याचा निर्णयही घेण्यात आला.