स्वामी विवेकानंद यांचा जन्मदिवस युवा दिन म्हणून साजरा केला जातो. त्यांचा जन्म 12 जानेवारी 1863 रोजी कोलकाता येथे झाला. वयाच्या अवघ्या 39 व्या वर्षी त्यांनी 4 जुलै 1902 रोजी महासमाधी घेतली. स्वामी विवेकानंदांच्या नेहमी लक्षात ठेवण्याच्या 4 सोप्या गोष्टी जाणून घेऊया ज्यामुळे यश मिळेल.
1. एकाग्रता: कोणत्याही कामात यश मिळवण्यासाठी एकाग्रता आवश्यक असते. वाचनासाठी एकाग्रता खूप महत्त्वाची आहे कारण एकाग्रता असल्याशिवाय जे वाचले किंवा शिकवले जाते ते समजू शकत नाही. विवेकानंद एका महान विद्वान देवसेन यांच्याकडे राहत होते. त्यांचे नवीन प्रकाशित झालेले पुस्तक होते. विवेकानंद म्हणाले- मी पाहू शकतो का? देवसेन म्हणाले - तुम्ही नक्कीच पाहू शकता, मी ते अजिबात वाचले नाही, कारण ते नुकतेच प्रकाशित झाले आहे.
सुमारे अर्ध्या तासानंतर विवेकानंदांनी पुस्तक परत केले. देवसेनचा विश्वास बसेना. एवढं मोठं पुस्तक वाचायला किमान आठवडा लागतो. तो म्हणाला- तुम्ही खरच ते पूर्ण वाचले आहे की इकडे तिकडे पाहिले आहे का?
विवेकानंद म्हणाले- मी ते नीट वाचले आहे. देवसेन म्हणाले- माझा विश्वास बसत नाही. मला वाचू द्या आणि मग मी तुम्हाला पुस्तकाबद्दल काही प्रश्न विचारेन.
देवसेनने सात दिवस पुस्तक वाचले आणि नंतर त्यांनी काही प्रश्न विचारले, ज्यांचे विवेकानंदांनी अचूक उत्तर दिले. देवसानला आश्चर्य वाटले. त्यांनी त्यांच्या आठवणींमध्ये लिहिले - हे माझ्यासाठी अशक्य होते आणि मी विचारले की हे कसे शक्य आहे? तेव्हा विवेकानंद म्हणाले- जेव्हा तुम्ही शरीराद्वारे अभ्यास करता तेव्हा एकाग्रता शक्य नसते. तुम्ही शरीराशी बांधील नसता, मग तुम्ही थेट पुस्तकाशी जोडता. तुमच्या आणि पुस्तकात कोणताही अडथळा नाही. मग अर्धा तासही पुरेसा आहे. तुम्ही त्याचा अर्थ, त्याचे सार आत्मसात करता.
2. निर्भय राहा: एके काळी स्वामी विवेकानंद बनारसमधील माँ दुर्गा मंदिरातून परतत असताना वाटेत माकडांच्या टोळीने त्यांना घेरले. स्वामीजींच्या हातात प्रसाद होता जो माकडे हिसकावण्याचा प्रयत्न करत होते. अचानक माकडांनी घेरल्यामुळे स्वामीजी घाबरले आणि पळू लागले. माकडेही त्यांच्या मागे धावू लागली. माकडांनी त्यांना सोडले नाही. तेव्हा शेजारी उभा असलेला एक वृद्ध भिक्षू हसत हसत विवेकानंदांना म्हणाला – थांबा! घाबरू नका, त्यांना सामोरे जा आणि काय होते ते पहा. तुम्ही जितके जास्त पळाल तितके ते तुमचा पाठलाग करतील. भिक्षूच्या सल्ल्यानुसार ते ताबडतोब मागे वळले आणि निर्धाराने माकडांकडे जाऊ लागले. हे पाहून माकडे घाबरली आणि तेथून एक एक करून पळू लागली. या घटनेतून स्वामीजींनी एक गंभीर धडा घेतला. जर तुम्हाला एखाद्या गोष्टीची भीती वाटत असेल तर त्यापासून पळ काढू नका, मागे वळा आणि त्यास सामोरे जा.
3. शंका आणि कुतूहल: स्वामी विवेकानंदांचा असा विश्वास होता की कोणतीही गोष्ट जाणून घेण्यासाठी आणि समजून घेण्यासाठी मनात कुतूहल आणि शंका असणे आवश्यक आहे. शंकेतून प्रश्न निर्माण होतात आणि कुतूहलातून उत्तरांचा शोध सुरू होतो. असे म्हणतात की स्वामीजी जसजसे मोठे झाले तसतसे त्यांचा सर्व धर्म आणि तत्वज्ञानावर अविश्वास निर्माण झाला. संशय, संभ्रम आणि विरोध यामुळे ते कोणत्याही विचारधारेवर विश्वास न ठेवता नास्तिकतेच्या मार्गावर गेले. त्याची उत्सुकता पूर्ण करण्यासाठी, ब्राह्मोसमाजाव्यतिरिक्त अनेक ऋषी-मुनींना भेट दिल्यानंतर शेवटी त्यांनी रामकृष्ण परमहंसांचा आश्रय घेतला. रामकृष्ण यांच्या रहस्यमय व्यक्तिमत्त्वाचा त्यांच्यावर प्रभाव पडला, ज्यामुळे त्यांचे जीवन बदलले. 1881 मध्ये त्यांनी रामकृष्णांना आपले गुरू केले. संन्यास घेतल्यानंतर त्यांचे नाव विवेकानंद झाले.
4. थांबू नका, चालत रहा: एके काळी स्वामी विवेकानंद हिमालयात प्रवास करत होते. तेवढ्यात तिथे त्याला एक म्हातारा दिसला जो कसलीही आशा न ठेवता आपल्या पायांकडे बघत पुढच्या रस्त्याकडे बघत होता. स्वामीजींकडे पाहून म्हातारा म्हणाला, "महाराज!" हे लांब आणि अवघड अंतर कसं पार करायचं? आता मला चालता येत नाही, छातीत दुखते.
स्वामीजींनी त्या माणसाचे म्हणणे शांतपणे ऐकले आणि मग म्हणाले, 'खाली बघा. या पायांनी तुम्ही एवढा लांबचा प्रवास केला आहे. जो मार्ग तुमच्या पायाखाली आहे तो मार्ग तुम्ही ओलांडला आहे आणि तोच मार्ग तुम्ही आधी पाहिला होता, आता पुढे असलेला मार्ग लवकरच तुमच्या पायाखाली असेल. फक्त पुढे जात रहा. स्वामीजींच्या या शब्दांनी वृद्धाला आपले ध्येय साध्य करण्यात खूप मदत केली. हे आपल्याला शिकवते की जोपर्यंत तुम्ही तुमचे ध्येय साध्य करता तोपर्यंत थांबू नका.
