आपल्याला माहित आहे की कोणाचेही आयुष्य असे नसते की त्याचे एका शब्दात वर्णन करता येईल. प्रत्येक माणसाच्या आयुष्यात एक गोष्ट नक्कीच असते. जिजाबाईंच्या जीवनातील अशा अनेक कथा आणि अशा घटना आहेत, ज्या क्वचितच सांगितल्या जातात किंवा शिकवल्या जातात. त्यांच्या जीवनाशी निगडित अशाच काही घटना आम्ही येथे सांगत आहोत.
जिजाबाई या स्वत: अशा स्त्री होत्या ज्या त्यांच्या दूरदृष्टी आणि युद्ध धोरणासाठी लक्षात ठेवल्या गेल्या.
जिजाबाईंनी नेहमीच स्त्रियांचे रक्षण आणि इज्जत वाचवण्याविषयी सांगितले आणि आपल्या मुलांना शिकवले.
जिजाबाईचा दुसरा मुलगा म्हणजेच शिवाजींचा भाऊ संभाजी यांचा अफजलखानाने वध केला. त्याचा बदला घेण्यासाठी जिजाबाईंनी शिवाजींना प्रेरित केले.
शिवाजी स्वतः जिजाबाईंकडून युद्धनीती शिकत असे आणि त्यांच्या प्रेरणेने त्यांनी अनेक लढाया जिंकल्या.
शिवाजी महाराजांच्या राज्याभिषेकाच्या 12 दिवसांनी जिजाबाईंचा मृत्यू झाला. हिंदुत्वाचे स्वप्न साकार करून त्यांनी प्राणत्याग केला.
जिजाबाईंनी लहानपणी शिवाजींना बालराज, महाभारत आणि रामायण या कथा सांगून शिवाजींना धर्माची प्रेरणा दिली.
छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या जीवनात जिजाबाईंचा मोलाचा वाटा आहे. यामुळेच शिवरायांचे स्मरण करण्यापूर्वी त्यांची आई 'जिजाबाई' आठवते. त्यांनी केलेल्या धोरणांनुसार शिवाजीने अनेक युद्धे जिंकली आणि मराठा साम्राज्याची स्थापना करण्यात ते यशस्वी झाले. शिवाजीने आपल्या यशाचे श्रेय नेहमीच त्यांची आई 'जिजाबाई' यांना दिले आहे. इतिहासात जिजाबाईंचे हे योगदान भारत कधीही विसरणार नाही.
