मध्य प्रदेश आणि महाराष्ट्र दरम्यान लवकरच एक मोठा प्रकल्प सुरू होणार आहे. मुख्यमंत्री डॉ. मोहन यादव यांनी माहिती दिली आहे की, १० मे रोजी ताप्ती बेसिन मेगा रिचार्ज प्रकल्पाबाबत दोन्ही राज्यांमध्ये सामंजस्य करार (एमओयू) वर स्वाक्षरी केली जाईल. या प्रसंगी महाराष्ट्राचे मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस देखील भोपाळमध्ये उपस्थित राहणार आहेत.
मुख्यमंत्री डॉ. यादव म्हणाले की, हा मध्य प्रदेशचा तिसरा नदी जोड प्रकल्प असेल, जो महाराष्ट्राच्या सहकार्याने पुढे नेला जाईल. ते म्हणाले की, पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या नेतृत्वाखाली आणि माजी पंतप्रधान दिवंगत अटलबिहारी वाजपेयी यांचे स्वप्न साकार करून, मध्य प्रदेश नदी जोडणी प्रकल्पांमध्ये आघाडीचे राज्य बनले आहे. ते म्हणाले की, या प्रकल्पामुळे मध्य प्रदेश आणि महाराष्ट्र या दोन्ही ठिकाणी सिंचन क्षेत्राचा विस्तार होईल आणि पिण्याच्या पाण्याची उपलब्धता देखील सुधारेल. यासोबतच गुजरात राज्यालाही त्याचा फायदा मिळेल.
प्रकल्पाचे उद्दिष्ट आणि फायदे
तापी बेसिन मेगा रिचार्ज प्रकल्पाचे मुख्य उद्दिष्ट मध्य प्रदेश आणि महाराष्ट्रातील कृषी क्षेत्रात सिंचन सुविधा उपलब्ध करून देणे आणि भूजल पातळीचे पुनर्भरण करणे आहे. या प्रकल्पांतर्गत एकूण ३१.१३ टीएमसी (हजार दशलक्ष घनफूट) पाणी वापरले जाईल, त्यापैकी ११.७६ टीएमसी पाणी मध्य प्रदेशला आणि १९.३६ टीएमसी पाणी महाराष्ट्राला वाटप केले जाईल. यामुळे मध्य प्रदेशातील १,२३,०८२ हेक्टर आणि महाराष्ट्रातील २,३४,७०६ हेक्टर जमिनीला सिंचन सुविधा उपलब्ध होतील. मध्य प्रदेशातील बुरहानपूर आणि खांडवा जिल्ह्यातील बुरहानपूर, नेपानगर, खकनार आणि खलवा तालुक्यांना या प्रकल्पाचा फायदा होणार आहे.
प्रकल्पात चार जल संरचना प्रस्तावित आहेत-
- खारिया गुट्टीघाट लो डायव्हर्जन बंधारा: हा बंधारा मध्य प्रदेश आणि महाराष्ट्राच्या सीमेवर असेल, ज्याची पाणी भरण्याची क्षमता ८.३१ टीएमसी असेल.
- उजव्या तीराचा कालवा: हा कालवा २२१ किलोमीटर लांबीचा असेल, ज्यापैकी ११० किलोमीटर मध्य प्रदेशात असेल. या कालव्यामुळे मध्य प्रदेशातील ५५,०८९ हेक्टर क्षेत्र सिंचनाखाली येईल.
- डाव्या काठाचा कालवा: हा कालवा १३५.६४ किलोमीटर लांबीचा असेल, ज्यापैकी १००.४२ किलोमीटर मध्य प्रदेशात असेल. या कालव्यामुळे मध्य प्रदेशातील ४४,९९३ हेक्टर क्षेत्र सिंचनाखाली येईल.
- डावा किनारा कालवा टप्पा-२: हा कालवा १२३.९७ किमी लांबीचा असेल, ज्यामध्ये १४ किमी लांबीचा बोगदा असेल. या कालव्यामुळे महाराष्ट्रातील ८०,००० हेक्टर क्षेत्र सिंचनाखाली येईल.
