राज्यसभेच्या 57 जागांसाठी 10 जून रोजी मतदान होणार आहे. यासोबतच खासदारांच्या राजीनाम्यामुळे तेलंगणातील एका जागेवर 30 मे रोजी आणि ओडिशातील राज्यसभेच्या एका जागेसाठी 13 जून रोजी पोटनिवडणूक होणार आहे. अशा प्रकारे एकूण पाहिल्यास येत्या काही दिवसांत 15 राज्यांतील राज्यसभेच्या 59 जागांसाठी मतदान होणार आहे. या 59 जागांपैकी भाजपकडे सध्या 25 जागा आहेत. दुसरीकडे त्याच्या मित्रपक्षांबद्दल बोलायचे झाल्यास, गेल्या वेळी जेडीयूच्या खात्यात 2 जागा आणि एआयएडीएमकेच्या खात्यात 3 जागा होत्या. त्याचप्रमाणे एक अपक्ष खासदार (एमपी) जोडला तर सध्या या 59 पैकी 31 जागा एनडीएकडे आहेत.
कोणाचा तोटा कोणाचा फायदा?
या निवडणुकीत या 31 जागा वाचवणे एनडीएसाठी मोठे आव्हान आहे. कारण विधानसभेच्या निवडणुकीच्या निकालांचे गणित सांगत आहे की, यावेळी एनडीएला 7 ते 9 जागांचे नुकसान सहन करावे लागू शकते. दुसरीकडे यूपीएबद्दल बोलायचे तर, त्यांची एकूण संख्या 13 वर पोहोचली आहे, ज्यात काँग्रेसचे 8, द्रमुकचे 3, शिवसेना आणि राष्ट्रवादीचे प्रत्येकी एक खासदार आहे. यावेळच्या राज्यसभा निवडणुकीत यूपीएला 2 ते 4 जागांचा फायदा होताना दिसत आहे.
इतर पक्षांबद्दल बोलायचे तर या 59 जागांवर सध्या सपाकडे 3, बीजेडीकडे 4, बसपाकडे 2 आणि टीआरएसकडे 3 खासदार आहेत तर वायएसआर काँग्रेस, अकाली दल आणि आरजेडीकडे प्रत्येकी 1 खासदार आहे. अशाप्रकारे सध्या इतर पक्षांचा आकडा 15 वर पोहोचला आहे. यावेळी होणा-या राज्यसभा निवडणुकीत इतर पक्षांना 40 जागांचा फायदा मिळण्याची शक्यता आहे.
यूपीमध्ये 11 जागांवर निवडणूक होत आहे
राज्यनिहाय निवडणुकीतील विजयाच्या शक्यतांवर नजर टाकली तर, यावेळी उत्तर प्रदेशात 11 जागांवर निवडणूक होणार आहे. नुकत्याच झालेल्या विधानसभा निवडणुकीत झालेल्या खराब कामगिरीचा फटका यावेळच्या राज्यसभा निवडणुकीत काँग्रेस आणि बसपाला सहन करावा लागणार आहे. बसपाकडे सध्या 2 आणि काँग्रेसकडे 1 जागा होती, मात्र यावेळी या तीनपैकी 2 जागा भाजपकडे जाऊ शकतात. अशाप्रकारे 2 जागांचा फायदा घेऊन भाजप यावेळी आपले 7 उमेदवार राज्यसभेवर पाठवू शकते. त्याचबरोबर पूर्वीप्रमाणे सपाच्या खात्यात 3 जागा येण्याची शक्यता आहे. उर्वरित 11व्या जागेसाठी भाजप आणि सपा यांच्यात चुरस आहे, पण भाजपची आक्रमक शैली आणि चांगली रणनीती पाहता ही 8वी जागाही त्यांच्या खात्यात जाऊ शकते, असे म्हणता येईल.
महाराष्ट्रातून 6 खासदार निवडून येणार आहेत
राज्यसभेचे 6 सदस्य महाराष्ट्रातून निवडले जाणार आहेत. त्यापैकी 3 जागा भाजपकडे आहेत, तर महाराष्ट्रात एकत्र सरकार चालवणाऱ्या शिवसेना-राष्ट्रवादी आणि काँग्रेसकडे प्रत्येकी 1 जागा आहे. आकड्यांच्या आधारावर यावेळी भाजपला महाराष्ट्रात एक जागा गमवावी लागू शकते. भाजपचे उमेदवार 2 जागा जिंकू शकतात. शिवसेना-राष्ट्रवादी आणि काँग्रेस या तिन्ही पक्षांनी परस्पर समन्वयाने निवडणुका लढविल्या तर काही अपक्ष आमदार घेऊन 4 जागा जिंकून एका जागेच्या फायद्यात राहू शकतात.
तामिळनाडूची स्थिती
तामिळनाडूमध्ये राज्यसभेच्या 6 जागांपैकी ज्यांच्यासाठी निवडणुका होणार आहेत, सध्या DMK आणि AIADMK या दोन्ही पक्षांचा 3-3 जागा आहे. मात्र यावेळी राज्यातील सत्ताधारी पक्ष द्रमुकला 1 जागेचा फायदा होऊ शकतो. विधानसभेतील सदस्यसंख्येच्या आधारे द्रमुकचे 4 उमेदवार निवडणूक जिंकू शकतात, तर एआयएडीएमके या वेळी एक जागा गमावून केवळ 2 खासदारांना राज्यसभेवर पाठवण्याच्या स्थितीत आहे.
बिहारमध्ये एनडीएचे नुकसान!
संख्याबळाच्या आधारे एनडीएला बिहारमध्ये एक जागा गमवावी लागणार आहे. भाजप आपले 2 उमेदवार पूर्वीप्रमाणेच आरामात राज्यसभेवर पाठवू शकते, परंतु त्यांचा मित्रपक्ष जेडीयू कमी आमदारांमुळे यावेळी केवळ एकच उमेदवार जिंकण्याच्या स्थितीत आहे. यावेळी एका जागेचा फायदा घेऊन आरजेडीला 2 जागा मिळू शकतात.
दक्षिणेकडील स्थिती
भाजपला यावेळी सर्वात जास्त फटका आंध्र प्रदेशात बसणार आहे. आंध्र प्रदेशात ज्या 4 जागांवर निवडणुका होणार आहेत, त्यापैकी तीन सध्या भाजपच्या खात्यात आहेत, मात्र विधानसभेच्या सदस्यसंख्येच्या आधारावर यावेळी वायएसआर काँग्रेसचे उमेदवार या चार जागांवर विजय मिळवू शकतात.
तेलंगणामध्ये राज्यसभेच्या ज्या दोन जागांवर 10 जून रोजी निवडणूक होणार आहे, त्या दोन्ही जागांवर सध्या राज्यातील सत्ताधारी पक्ष टीआरएसचा ताबा आहे आणि संख्याबळाच्या आधारे दोन्ही जागांवर टीआरएसचा विजय निश्चित आहे.
या दोन जागांशिवाय तेलंगणातून राज्यसभेच्या तिसऱ्या जागेवर पोटनिवडणूक होणार आहे. निवडणूक आयोगाने 5 मे रोजी जाहीर केलेल्या कार्यक्रमानुसार डॉ. बंडा प्रकाश यांच्या राजीनाम्यामुळे रिक्त झालेल्या राज्यसभेच्या जागेवर 30 मे रोजी पोटनिवडणूक होणार आहे. विधान परिषदेवर नामनिर्देशित झाल्यानंतर डॉ. बंदा प्रकाश यांनी राज्यसभेच्या सदस्यत्वाचा राजीनामा दिला होता. ही जागा यापूर्वीही टीआरएसच्या खात्यात होती आणि यावेळीही टीआरएसचा विजय निश्चित आहे.
कर्नाटक विधानसभेतील सदस्य
संख्येच्या आधारे भाजप मागच्या वेळेप्रमाणे या वेळीही आपले 2 उमेदवार राज्यसभेवर पाठवू शकते. दुसरीकडे काँग्रेसचा फक्त 1 उमेदवार आरामात निवडणूक जिंकू शकतो. भाजप, काँग्रेस आणि जेडीएस या चौथ्या जागेसाठी कोणाकडेही पुरेसे आमदार नाहीत. त्यामुळे ही चौथी जागा कोणाच्या खात्यात जाणार, याची शेवटपर्यंत वाट पाहावी लागणार आहे.
उत्तराखंडमध्ये 1 खासदार असेल
सध्या काँग्रेसच्या ताब्यात असलेल्या उत्तराखंडमधील एका जागेवर राज्यसभेची निवडणूक होणार आहे, मात्र विधानसभेच्या गणिताच्या जोरावर यावेळी या जागेवर भाजपचा विजय निश्चित आहे.
भाजप मिशन मोडमध्ये
गेल्या काही वर्षांत भाजप एका मिशन अंतर्गत राज्यसभेत आपले संख्याबळ वाढवण्यात मग्न आहे. अनेक राज्यांमध्ये त्यांनी राजकीय गणिते मांडताना धक्कादायक पद्धतीने विजय मिळवला, त्यामुळे यावेळीही भाजपचे रणनीतीकार या सर्व राज्यांमध्ये शेवटच्या क्षणापर्यंत जास्तीत जास्त जागा जिंकण्याचा प्रयत्न करतील कारण त्याचा थेट परिणाम काही महिन्यांनी होणार आहे. अध्यक्ष आणि उपाध्यक्षांच्या निवडणुकीवरही परिणाम होणार आहे.
