यवतमाळ- नागपूर विद्यापीठातील संशोधकांनी महाराष्ट्रातील यवतमाळ जिल्ह्यात ३,००० वर्ष जुन्या संस्कृतीचे आणि घरांचे अवशेष सापडल्याचा दावा केला आहे आणि ते लोहयुगातील असल्याचे त्यांचे मत आहे.
नागपूर विद्यापीठातील प्राचीन भारतीय इतिहास, संस्कृती आणि पुरातत्व विभागाचे प्रमुख डॉ. प्रभाष साहू यांनी पीटीआयला सांगितले की, विभागाच्या एका पथकाने २०२३-२४ मध्ये बाभूळगाव तालुक्यातील पाचखेड गावात उत्खनन केले. त्यांनी सांगितले की पाचखेड गावाबाहेर एक टेकडी आहे जी एक पुरातत्वीय स्थळ आहे, जिथे त्यांना गेल्या वर्षी उत्खननादरम्यान सांस्कृतिक अवशेष सापडले.
साहू म्हणाले, "आम्ही या अवशेषांची चार कालखंडात विभागणी केली आहे. पहिला - लोहयुग... मातीच्या भांडी आणि कलाकृतींच्या अवशेषांवर आधारित शोधाचा सांस्कृतिक क्रम लोहयुगापासून सुरू होतो. त्यानंतर सातवाहन काळ, मध्ययुगीन काळ आणि नंतर निजाम काळात ते (ज्या ठिकाणी शोध लावला गेला आहे) वॉच टॉवर म्हणून वापरले जात असे."
त्यांनी सांगितले की संशोधन पथकाला संरचनात्मक अवशेष सापडले आहेत, ज्यामध्ये चुनखडीच्या फरशी असलेली वर्तुळाकार घरे आणि बाजूंना लाकडी खांबांचा समावेश आहे.
"आम्ही नोंदवलेल्या पुराव्यांपैकी, आम्हाला एक संपूर्ण घर सापडले आहे ज्यामध्ये चूल, मातीची भांडी, लोखंडी वस्तू, मौल्यवान दगड आणि हाडांपासून बनवलेल्या वस्तूंचा समावेश आहे," साहू म्हणाले. त्यांनी असा दावा केला की हे अवशेष कदाचित लोहयुगातील आहेत आणि सुमारे ३,००० वर्षे जुने आहेत.
साहू म्हणाले की, नमुने दिल्लीतील इंटर-युनिव्हर्सिटी अ‍ॅक्सिलरेटर सेंटरला पाठवण्यात आले आहेत, जे या वस्तूंच्या निर्मितीची तारीख निश्चित करेल आणि मे-जूनपर्यंत याबद्दल अधिक माहिती उपलब्ध होईल.
