बुद्ध पौर्णिमा हा बौद्ध धर्मातील सर्वात मोठा आणि प्रमुख सण मानला जातो. बुद्ध पौर्णिमा ही महात्मा बुद्धांच्या स्मरणार्थ साजरी केली जाते. असे मानले जाते की या दिवशी महात्मा बुद्धाचा जन्म झाला.
या दिवशी महात्मा बुद्धांना ज्ञानप्राप्ती झाली आणि याच दिवशी महात्मा बुद्धांचा मृत्यू झाला. म्हणूनच बौद्ध धर्माचे लोक हा पवित्र सण म्हणून साजरा करतात. बुद्ध पौर्णिमा वैशाख महिन्याच्या अमावस्येस साजरी केली जाते. ती इंग्रजी दिनदर्शिकेनुसार मे महिन्यात येते.
भारतासह अनेक देशांमध्ये हा सण साजरा केला जातो. जिथे बौद्ध धर्माचे लोक राहतात. जसे की नेपाळ आणि बांगलादेश थायलंड इत्यादी. वेगवेगळ्या देशांमध्ये याला वेगवेगळ्या नावांनी ओळखले जाते. उदाहरणार्थ याला विशाखामध्ये बुका, इंडोनेशियामध्ये वेसाक आणि श्रीलंका आणि मलेशियामध्ये वेसाक म्हणतात आणि भारतात याला बुद्ध पौर्णिमा म्हणतात.
बौद्ध धर्माचे संस्थापक महात्मा बुद्ध यांच्या जयंतीनिमित्त हा सण साजरा केला जातो. तैवान सरकारने बुद्ध पौर्णिमा सुरू केली. त्यानंतर ती दरवर्षी मोठ्या थाटामाटात साजरी केली जाते. हा सण आशिया खंडातील अनेक देशांमध्ये साजरा केला जातो. आणि हा सण बौद्ध धर्मातील सर्वात पवित्र सण आहे. तो वेगवेगळ्या चालीरीतींनी साजरा केला जातो.
बुद्ध जयंती किंवा पौर्णिमेचे समारंभ आणि विधी
पौर्णिमा भारतभर साजरी केली जात असली तरी पण तिचे मुख्य ठिकाण म्हणजे बोधगया. जे गौतम बुद्धांचे तीर्थक्षेत्र आहे. हे ठिकाण महात्मा बुद्धांसाठी प्रसिद्ध आहे. हे ठिकाण बिहार राज्यात आहे. आणि त्याचा संबंध महात्मा बुद्धांशी जोडला गेला आहे. म्हणूनच या ठिकाणी बुद्धाची पूजा केली जाते आणि बुद्ध पौर्णिमा साजरी केली जाते.
ज्याप्रमाणे हिंदू दीप प्रज्वलित करून रामाचा सण साजरा करतात, त्याचप्रमाणे बौद्ध धर्माचे लोकही दिवा लावून हा महात्मा बुद्धांचा सण साजरा करतात. या दिवशी दूरदूरवरून बौद्ध धर्माचे लोक भारतात येतात आणि महात्मा बुद्धांची पौर्णिमा साजरी करतात. या दिवशी सर्व लोक आपली घरे रंगीबेरंगी ध्वजांनी सजवतात. कारण महात्मा बुद्धांचा आवडता रंग रंगीबेरंगी होता.
बौद्ध धर्माचे अनुयायी दोन प्रकारचे आहेत. ज्यामध्ये भिक्षूंना भिक्षू आणि गृहनगरातील लोकांना उपासक म्हणतात. या दिवशी भिक्षू आणि उपासक दोघेही बुद्धाची पौर्णिमा साजरी करण्यासाठी एकत्र येतात. या दिवशी बौद्ध धर्माचे लोक बुद्ध म्हणतात. अनेक लोक उपदेश करतात आणि मिरवणूक काढून आनंद व्यक्त करतात.
बुद्ध पौर्णिमेच्या दिवशी सर्वजण शुभ्र वस्त्रे परिधान करून पौर्णिमा साजरी करण्यासाठी येतात. या दिवशी अनेकजण पिंपळाच्या झाडाला फुले अर्पण करतात. दिवे- मेणबत्ती लावतात कारण या दिवशी बुद्ध यांना पिंपळाच्या झाडाखालीच ज्ञान प्राप्त झाले होते.
या दिवशी सर्व लोक एकमेकांच्या घरी जातात आणि अनेक पदार्थ तयार करतात. या दिवशी विशेषतः खीरपुरी तयार केली जाते. बौद्ध लोक हा दिवस अत्यंत पवित्र मानतात. हा सण साजरा करून सर्व लोक आनंदाने आपापल्या घरी परततात. आणि अशा प्रकारे हा सण साजरा केला जातो.
भगवान बुद्धाच्या शिकवणी आणि नियम Lord Buddha’s teachings
भगवान बुद्धांनी आपल्या पहिल्या प्रवचनात चार सत्य सांगितले जे बौद्ध धर्माचा पाया बनले.
बौद्ध धर्माची तीन रत्ने
बुद्ध
धम्म
फेडरेशन
गौतम बुद्धांनी चार उदात्त सत्यांचा उपदेश केला, खालील चार उदात्त सत्ये आहेत.
दुःख - हे जग दुःखी आहे.
दुःखाचे कारण - तृष्णा किंवा वासना हे दुःखाचे कारण आहे.
दु:खाचा नाश - दुःखाचा नाश होऊ शकतो.
दु:खाचा नाश करण्याचा मार्ग - तृष्णेचा नाश करणे हाच दुःखाचा नाश करण्याचा मार्ग आहे जो अष्टांगिक मार्गाने शक्य आहे.
आठ मार्ग
योग्य दृष्टी
योग्य ठराव
योग्य भाषण
योग्य परिश्रम
योग्य जीवन
योग्य व्यायाम
योग्य स्मृती
योग्य समाधी
दहा उपदेश
सत्य
अहिंसा
चोरी न करणे
धन संग्रह न करणे
ब्रह्मचर्याचे पालन करणे
नृत्य आणि गायनाचे त्याग
सुवासिक पदार्थांचा त्याग
अवेळी भोजन त्याग
कोमल शय्या त्याग
कामनी आणि कंचन त्याग
