आदि शंकराचार्य हे एक महान हिंदू तत्वज्ञानी आणि धार्मिक नेते होते. आदि शंकराचार्यांचा जन्म केरळमधील कलाडी येथील नंबुदिरी ब्राह्मण कुटुंबात 788 ईसा पूर्व झाला. यानिमित्ताने वैशाख महिन्यातील शुक्ल पंचमीला आदिगुरू शंकराचार्य जयंती साजरी केली जाते. यंदा आद्यगुरू शंकराचार्य जयंती ०२ मे २०२५ रोजी साजरा केली जाईल. हिंदू धार्मिक श्रद्धेनुसार, त्यांना भगवान शिवाचा अवतार मानले जाते. ते अद्वैत वेदांताचे संस्थापक आणि हिंदू धर्माचे उपदेशक होते. आदि शंकराचार्य जी आयुष्यभर सनातन धर्माच्या पुनरुज्जीवनात गुंतले होते; त्यांच्या प्रयत्नांमुळे हिंदू धर्माला नवी चेतना मिळाली.
आदि शंकराचार्य जयंतीच्या शुभ प्रसंगी, शंकराचार्य मठांमध्ये पूजा आणि हवन आयोजित केले जाते. देशभरात आदि शंकराचार्यजींची पूजा केली जाते. अनेक प्रवचने आणि सत्संग देखील आयोजित केले जातात. सनातन धर्माचे महत्त्व यावर प्रवचने दिली जातात आणि चर्चासत्रे आणि चर्चासत्रे देखील आयोजित केली जातात.
असे मानले जाते की या पवित्र काळात अद्वैत सिद्धांताचे पठण केल्याने व्यक्तीला त्रासांपासून मुक्तता मिळते. या दिवशी धार्मिक मिरवणुका देखील काढल्या जातात. आदि शंकराचार्य यांनी अद्वैत तत्वाचा पुरस्कार केला, ज्यामुळे आदि शंकराचार्य हिंदू धर्माचे एक महान प्रतिनिधी म्हणून ओळखले जातात. आदि शंकराचार्य जगद्गुरू आणि शंकर भगवद्पादाचार्य म्हणूनही ओळखले जातात.
आदि शंकराचार्य जन्म कथा Adi Shankaracharya Birth Story
असाधारण प्रतिभेचे व्यक्ती आद्य जगद्गुरु शंकराचार्य यांचा जन्म वैशाख शुक्ल पंचमीच्या पवित्र दिवशी झाला. दक्षिणेकडील कलाडी गावात जन्मलेले शंकरजी नंतर 'जगतगुरू आदि शंकराचार्य' म्हणून प्रसिद्ध झाले. लग्नाच्या अनेक वर्षांनंतरही जेव्हा त्यांचे वडील शिवगुरु नामपुद्री यांना मूल झाले नाही, तेव्हा त्यांनी त्यांच्या पत्नी विशिष्टादेवीसह संततीची इच्छा पूर्ण करण्यासाठी भगवान शिवाची बराच काळ पूजा केली. त्यांच्या भक्तीने आणि कठोर तपश्चर्येने प्रसन्न होऊन, भगवान शिव त्यांना स्वप्नात दर्शन दिले आणि त्यांना वर मागण्यास सांगितले.
शिवगुरूंनी भगवान शंकरांना दीर्घायुषी, सर्वज्ञ पुत्र मिळावा अशी इच्छा व्यक्त केली. मग भगवान शिव म्हणाले की, 'पुत्र, दीर्घायुषी मुलगा सर्वज्ञ होणार नाही आणि सर्वज्ञ मुलगा दीर्घायुषी होणार नाही, म्हणून या दोन्ही गोष्टी शक्य नाहीत. मग शिवगुरूंनी सर्वज्ञ पुत्र मिळावा म्हणून प्रार्थना केली आणि भगवान शंकरांनी त्यांना सर्वज्ञ पुत्राचा आशीर्वाद दिला आणि सांगितले की मी स्वतः तुझ्या पुत्राच्या रूपात तुझ्या ठिकाणी जन्म घेईन.'
अशाप्रकारे ब्राह्मण दाम्पत्याला एक मुलगा झाला आणि जेव्हा तो मुलगा जन्माला आला तेव्हा त्याचे नाव शंकर ठेवण्यात आले. शंकराचार्यांनी त्यांच्या बालपणातच संकेत दिला होते की ते सामान्य बालक नाहीत. वयाच्या सातव्या वर्षी त्यांनी वेदांचा अभ्यास पूर्ण केला, वयाच्या बाराव्या वर्षी ते सर्व शास्त्रांमध्ये प्रवीण झाले आणि वयाच्या सोळाव्या वर्षी त्यांनी ब्रह्मसूत्र - भाष्य लिहिले. त्यांनी आपल्या शिष्यांना शिकवताना शंभराहून अधिक ग्रंथांची रचना केली. त्यांच्या या महान कार्यांमुळे ते आदिगुरु शंकराचार्य म्हणून प्रसिद्ध झाले.
आदि शंकराचार्य जयंती महत्व Significance of Adi Shankaracharya Jayanti
आदि शंकराचार्य जयंतीच्या दिवशी शंकराचार्य मठांमध्ये पूजा आणि हवन केले जाते आणि देशभरात सनातन धर्माचे महत्त्व सांगण्यासाठी विशेष कार्यक्रम आयोजित केले जातात. असे मानले जाते की आदि शंकराचार्य जयंतीच्या निमित्ताने अद्वैत तत्वाचे पालन केले जाते.
या निमित्ताने देशभरात मिरवणुका काढल्या जातात आणि जयंती महोत्सवाचे आयोजन केले जाते ज्यामध्ये मोठ्या संख्येने भाविक सहभागी होतात आणि प्रवासादरम्यान, संपूर्ण मार्गावर गुरु वंदना आणि भजन-कीर्तनांचा कार्यक्रम असतो. या प्रसंगी विविध समारंभ आयोजित केले जातात ज्यामध्ये वैदिक विद्वान वैदिक स्तोत्रे गातात आणि शंकराचार्य यांनी रचलेले गुरु अष्टक देखील समारंभात पठण केले जाते.
