इंदूरमध्ये एका ३ वर्षांच्या मुलीने संथारा घेत १० मिनिटातच प्राण त्याग केल्याची बातमी उघडकीस आल्यानंतर जैन समाज आणि संपूर्ण देशात त्याची चर्चा सुरू आहे. हे ऐकल्यानंतर मनात अनेक प्रश्न निर्माण होणे स्वाभाविक आहे. शेवटी, इतक्या लहान वयात एका मुलीने मृत्यूला कवटाळण्याचा इतका कठोर निर्णय का घेतला? जैन धर्मातील ही संथारा परंपरा काय आहे, ज्याबद्दल ऐकून मनात अनेक शंका निर्माण होतात? जर तुमच्या मनातही असे अनेक प्रश्न येत असतील, तर आम्ही तुम्हाला या लेखात सविस्तरपणे सांगू. तसेच या लेखात आपण जैन धर्माच्या या महत्त्वाच्या परंपरेशी संबंधित काही महत्त्वाच्या गोष्टींबद्दल जाणून घेऊ, ज्यामुळे तुम्हाला ही अद्भुत घटना समजून घेण्यास मदत होऊ शकते.
३ वर्षांच्या मुलीने संथारा का घेतला?
इंदूरमधील ३ वर्षांच्या वियाना या मुलीला जानेवारी २०२५ मध्ये ब्रेन ट्यूमर असल्याचे निदान झाले. शस्त्रक्रियेनंतर ती बरी झाली, परंतु मार्चमध्ये तिची प्रकृती पुन्हा बिघडली. तिच्यावर प्रथम इंदूर आणि नंतर मुंबईत उपचार करण्यात आले, परंतु कोणतीही लक्षणीय सुधारणा झाली नाही. त्यानंतर मुलीचे पालक, पियुष आणि वर्षा जैन, सुमारे दीड महिन्यांपूर्वी मुलीला आध्यात्मिक संकल्प धारी राजेश मुनी महाराज यांना भेटण्यासाठी घेऊन गेले होते. तिथे मुलीची नाजूक अवस्था पाहून मुनिश्रींनी संथारा सुचवला. कुटुंब मुनिश्रींचे अनुयायी असल्याने आणि मुनिश्रींनी आधीच १०७ संथार आयोजित केले असल्याने, संपूर्ण कुटुंबाच्या संमतीने संथारा प्रक्रिया सुरू करण्यात आली. अर्धा तास चाललेल्या या धार्मिक प्रक्रियेच्या १० मिनिटांतच वियानाने आपले प्राण त्यागले. या निर्णयाबद्दल जैन समुदायाने पालकांचा आदर केला आहे आणि असा दावा केला जात आहे की इतक्या लहान वयात संथारा करण्याची ही पहिलीच घटना आहे, ज्याची नोंद 'गोल्डन बुक ऑफ वर्ल्ड रेकॉर्ड्स'मध्येही झाली आहे.
संथारा म्हणजे काय?
संथारा ही जैन धर्माची एक अनोखी परंपरा आहे, ज्यामध्ये आध्यात्मिक मार्गाने आणि कुटुंबाच्या परवानगीने शरीरत्याग केला जातो. हा एक सामान्य उपवास किंवा आत्महत्या नाही तर जैन धर्मात युगानुयुगे पाळली जाणारी एक आध्यात्मिक प्रथा आहे ज्याचा उद्देश जीवनाच्या शेवटच्या क्षणी शांती आणि अलिप्ततेने शरीराचा त्याग करणे आहे. इंदूरमधील वियाना या ३ वर्षांच्या मुलीने या परंपरेचे पालन करून आपल्या प्राणांची आहुती दिली.
या परंपरेशी संबंधित काही महत्त्वाच्या गोष्टी
संथारा घेण्याचा निर्णय सहसा तेव्हा घेतला जातो जेव्हा एखाद्या व्यक्तीला असे वाटते की त्याचे जीवन आता आध्यात्मिक चिंतन आणि मोक्षाकडे वाटचाल करण्यासाठी आहे. यासाठी मानसिक आणि आध्यात्मिकदृष्ट्या दीर्घ तयारी केली जाते.
संथारा सुरू करण्यापूर्वी, जैन भिक्षू किंवा गुरूंची परवानगी घेणे आवश्यक आहे. या प्रक्रियेत समुदायाचे सदस्य देखील व्यक्तीला पाठिंबा देतात.
यामध्ये अन्न आणि द्रवपदार्थ हळूहळू सोडून दिले जातात. ही प्रक्रिया अनेक दिवस किंवा आठवडे टिकू शकते.
संथारा दरम्यान, व्यक्ती आत्म-शिस्त, ध्यान आणि धार्मिक ग्रंथांचा अभ्यास करण्यात जास्त वेळ घालवते.
ही परंपरा प्रत्येकासाठी नाही. यासाठी व्यक्तीची शारीरिक आणि मानसिक स्थिती स्थिर असणे आणि आध्यात्मिक दृढनिश्चय असणे आवश्यक आहे. हे मुलांसाठी आणि शारीरिक किंवा मानसिकदृष्ट्या अपंग लोकांसाठी वैध नाही.
